StartPL

mgr Paweł Szczepaniec

Marketing internetowy - strategie, narzędzia i korzyści

Nieustający rozwój marketingu opierającego się na mediach społecznościowych, popularnych wyszukiwarkach, a także wzrost wolumenu handlu elektronicznego (e-commerce) uświadomił marketerom oraz właścicielom firm korzyści płynące z cyfryzacji. Dzięki łatwości obsługi, relatywnie niskim kosztom i coraz większej automatyzacji, skuteczne działania w zakresie marketingu internetowego przestały być domeną korporacji. Zaczęto je stosować na szeroką skalę również w sektorze MSP.

Źródło: www.pexels.com

Do realnych korzyści płynących z cyfrowego podejścia do marketingu można zaliczyć:

  • Podejmowanie decyzji popartych dokładniejszą wiedzą o kliencie na podstawie big data [big data, czyli ogromne ilości nieuporządkowanych danych, są efektem ubocznym działań w internecie]. Każda styczność klienta z marką jest zapisywana – transakcja, telefon, czy wymiana e-maili. Ślad pozostaje również za każdym razem, gdy konsument przegląda internet lub zamieszcza coś w mediach społecznościowych. Odkładając na bok obawy o zachowaniu prywatności, zostaje ogrom danych stanowiących źródło informacji o zachowaniach konsumenckich. Pozwala to na niezwykle dokładne profilowanie i indywidualizację działań marketingowych na niespotykaną dotąd skalę.
  • Przewidywanie wyników strategii marketingowych – Rozwój analityki internetowej (umieszczonej obecnie w większości narzędzi takich jak GoogleAds czy FacebookAds) napędzanej sztuczną inteligencją pozwala stosunkowo dokładnie obliczać zwrot z inwestycji marketingowej, efekty wypuszczania nowego produktu na rynek czy rozpoczęcia kampanii promocyjnej.
  • Rozszerzenie możliwości pracowników pierwszego kontaktu – sztuczna inteligencja wraz z przetwarzaniem naturalnego języka może zwiększać produktywność w zakresie kontaktu z klientem. Przykładem mogą być tzw. Chatboty, które są w stanie prowadzić liczne, mało skomplikowane rozmowy, zapewniając natychmiastową reakcję. Sprawdzą one status zamówienia, zarejestrują zgłoszenie lub wskażą odnośnik na stronie internetowej, zawierający pożądane przez klienta informacje. Zmniejsza to zaangażowanie pracowników, pozwalając im skupiać się na bardziej wymagających zadaniach.
  • Przyspieszenie działań marketingowych – w dobie cyfryzacji preferencje konsumentów ulegają ciągłym zmianom, co nakłada na przedsiębiorstwa presję w zakresie dostosowania oferty. Rozwój zwinnych metodyk zarządzania projektami (agile, scrum), stosowanych w dużej części przez start-upy, pozwala przeprowadzać szybkie eksperymenty rynkowe i ich walidację niemal w czasie rzeczywistym. Pomaga w tym również posiłkowanie się gotowymi rozwiązaniami oraz platformami open-source, które dzięki współtworzeniu przyspiesza moment wejścia na rynek

Marketing internetowy nie zastępuje jeszcze w całości metod używanych w tradycyjnym marketingu, jednak wprowadza wiele nowych trendów i sposobów dotarcia do potencjalnych klientów. Różnice pomiędzy tradycyjnym sposobem działania a internetowym przedstawione są w tabeli 1.

Tabela 1. Różnice pomiędzy marketingiem internetowym i tradycyjnym
Źródło: E. Frąckiewicz, Marketing internetowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s.14.

Dzięki możliwościom dostarczanym przez Internet, przy zastosowaniu nowych narzędzi marketingowych możliwe jest zwiększenie efektywności działań poprzez wprowadzenie zasad „5C”, do których należą:

  • koordynacja (coordination) – lepsza koordynacja działań w sferze decyzyjnej, dzięki technologii sieci globalnej, przekłada się na lepsze wyniki;
  • handel (commerce) – nowe kanały sprzedażowe pozwalają na zmniejszenie kosztów obsługi i dotarcia do nowych klientów;
  • społeczność (community) – obecnie budowanie społeczności w internecie jest zadaniem dużo łatwiejszym niż w sposób tradycyjny i nie wymagającym dużych nakładów pieniężnych;
  • treść (content) – nieograniczone możliwości internetu pozwalają na tworzenie praktycznie nieskończonej liczby tematów;
  • komunikacja (communication) – wymiana komunikatów elektronicznych w bardzo krótkim czasie przekłada się na zwiększenie efektywności większości sektorów przedsiębiorstwa.

Strategia internetowa w obecnych czasach jest ściśle powiązana z pozostałymi elementami ogólnej strategii biznesowej firmy, a jej miejsce w działaniach marketingowych obrazuje rys 1.

Rysunek 1. Strategia internetowa w ogólnych działaniach biznesowych
Źródło: J. Bakonyi, A. Brzezińska, Rynek marketingowych badań internetowych, Zeszyt 2/2007; Zarządzanie, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas.

Na rysunku 1. widać doskonale, że przedsiębiorstwa układają strategię działania w sieci, zanim wdrożą jakiekolwiek narzędzia reklamy i jest ona jednym z kluczowych elementów służących do osiągnięcia sukcesu.

Modele strategii marketingowych w Internecie często uwarunkowane są także wielkością firmy. To właśnie od zasobów, środków pieniężnych czy profilu działalności zależy intensywność działań w sieci, zaś poszczególne procesy mogą zachodzić w różnym tempie, zależnie od wymienionych wyżej czynników. Najczęściej wyróżnia się trzy podstawowe modele działań przedsiębiorstwa w Internecie:

  • model tradycyjny (bricks and mortar) – model całkowicie nastawiony na klasyczne podejście biznesowe. Przedsiębiorstwo, korzystające z tego modelu w sieci, identyfikuje się wyłącznie z informacyjną stroną internetową lub sieciową wizytówką. Kampanie marketingowe realizowane w Internecie są dalej możliwe, jednak nie stanowią one trzonu działalności. O modelu tradycyjnym można mówić w przypadku firm, które dobrze prosperują przy bardzo niskiej aktywności w Internecie np. sieci ekskluzywnych sklepów odzieżowych;
  • model mieszany (clicks and mortar) – do tego modelu można zaliczyć przedsiębiorstwa, które początkowo korzystały z koncepcji tradycyjnej, stopniowo zaś zaczęły przenosić działalność do Internetu i w obecnej chwili działalność sieciowa przynosi im znaczną część dochodów. Przykładem mogą być np. banki, które w obecnych czasach znaczną część operacji przeprowadzają przez internet i bankowość elektroniczna jest jednym z głównych kanałów dostępu do klienta;
  • model czysty (pure players) – zaliczają się do niego przedsiębiorstwa, które prowadzą działalność tylko i wyłącznie w Internecie, nie posiadając fizycznych placówek czy kanałów dystrybucji. Do tej grupy można zaliczyć np. sklepy internetowe z suplementami diety, które oferują swoje produkty wyłącznie za pomocą internetu i sprzedaży wysyłkowej.

Często występującą sytuacją jest również przenoszenie się przedsiębiorstw funkcjonujących tylko i wyłącznie w internecie do sektora tradycyjnego (sklep Merlin.pl początkowo oferował jedynie sprzedaż online, po czasie jednak otwarte zostały placówki tradycyjne).

Przenoszenie działalności tradycyjnej do Internetu zgodnie z mieszanym modelem marketingu internetowego staje się zjawiskiem coraz popularniejszym również wśród małych i średnich przedsiębiorstw. Płaszczyzny, których to dotyczy, zostały przedstawione na rys. 2.

Rysunek 2. Transfer poszczególnych segmentów przedsiębiorstwa do sieci
Źródło: Opracowanie własne

Rodzaje reklamy i narzędzia marketingu internetowego

Kolejnym kluczowym elementem całego zagadnienia marketingu elektronicznego jest reklama. Reklama, jako narzędzie używane przez przedsiębiorstwa, jest podstawową formą komunikacji firmy z otoczeniem rynkowym. Za jej pomocą przedsiębiorcy w sposób masowy mogą prezentować swoją ofertę sprzedaży danego produktu potencjalnym odbiorcom, a także kreować potrzeby i kształtować pozytywny wizerunek firmy. Internet stwarza przedsiębiorcom szereg różnych możliwości, dzięki którym mogą oni w sposób szybki i efektowny przedstawić swoją ofertę produktów bądź usług. Szeroko pojęty webvertising – czyli reklama w sieci, przyjmuje wiele różnych form i postaci lecz do najbardziej podstawowych form graficznych należą:

  • banner (billboard-banner) – prostokątny plik graficzny pojawiający się w nagłówku strony internetowej, przeważnie zawiera małą ilość tekstu zaś kliknięcie w niego powoduje przejście do reklamowanej witryny;
  • banner interaktywny (expand banner) – podobnie jak zwykły banner występuje w formie prostokątnego obrazka, jednak po umieszczeniu na nim kursora powiększa ukazując dodatkowe treści;
  • banner pionowy (scyscrapper banner) – prostokątny banner w orientacji pionowej, umieszczany jest przeważnie po lewej lub prawej stronie witryny sieciowej;
  • banner śródtekstowy – obrazek pojawiający się pomiędzy wierszami tekstu zawartego na stronie internetowej.

 

Kolejnym narzędziem reklamy w internecie jest newsletter. Zarejestrowani użytkownicy danej strony internetowej lub portalu po wprowadzeniu do bazy danych swojego adresu e-mail, po wyrażeniu zgody otrzymywać będą cykliczne (np. raz w tygodniu czy miesiącu) wiadomości elektroniczne dotyczącej oferty właściciela witryny. Funkcja ta umożliwia regularne przypominanie klientom o produktach czy usługach oferowanych przez przedsiębiorstwo. Dodatkowo firma uzyskuje dane dotyczące preferencji klientów, a także świadomość, że są oni zainteresowani jej ofertą.

Bardzo modną formą reklamy w ostatnich czasach stał się marketing wirusowy (viral marketing). Zasada działania tego narzędzia jest zbliżona do marketingu szeptanego, z kilkoma jednak różnicami. Marketing wirusowy działa na zasadzie plotki, jeden z użytkowników przesyła interesujący go plik multimedialny, adres witryny sieciowej lub plik graficzny do grona swoich znajomych np. za pośrednictwem portali społecznościowych, którzy następnie przesyłają komunikat swoim znajomym itd. Dzięki temu w stosunkowo krótkim czasie dany przekaz trafia do bardzo dużej liczby odbiorców, przyczyniając się do sukcesu kampanii. Schemat działania marketingu wirusowego przedstawia rys.3.

Rysunek 3. Schemat działania marketingu wirusowego
Źródło: Opracowanie własne

Marketing wirusowy może występować pod różnymi postaciami, jednak do najczęściej występujących zalicza się:

  • humorystyczne filmy reklamowe zamieszczane na portalach społecznościowych (Facebook, YouTube);
  • zaproszenia przesyłane za pośrednictwem elektronicznej poczty lub innego komunikatora;
  • wirtualne kartki z życzeniami świątecznymi, które zawierają w sobie odnośnik do witryny internetowej promującego się przedsiębiorstwa;
  • elementy zatytułowane „poleć znajomym”, znajdujące się na stronach internetowych sklepów wysyłkowych i innych przedsiębiorstw.

Dużą zaletą tego typu działań, oprócz skali i szybkości dotarcia do klientów, jest wiarygodność źródła – komunikat pochodzi z kręgu zaufanych osób czy znajomych, przez co automatycznie wydaje się on bardziej atrakcyjny, a jego nieformalny charakter, przekłada się często na większe zainteresowanie. Minusem takiego przedsięwzięcia jest jednak fakt, że treść puszczoną w obieg marketingu wirusowego, bardzo ciężko jest usunąć lub zmodyfikować i czas wygaśnięcia takiej informacji może być bardzo różny. Jeżeli przedsiębiorstwo chciałoby zmodyfikować swój wizerunek, wcześniej opublikowany w Internecie materiał często może stanąć na przeszkodzie.

Z promocją stron internetowych związane jest również zagadnienie SEM (Search Engine Marketing) czyli marketingu w wyszukiwarkach. Składają się na niego działania, mające za zadanie dotrzeć, zainteresować, a także pozyskać potencjalnego klienta dzięki wykorzystaniu wyszukiwarek internetowych. Do głównych składowych SEM zaliczamy:

  • kupowanie oraz zarządzanie reklamą w wyszukiwarkach – wyniki wyszukiwania są generowane na podstawie algorytmów, które jednocześnie oceniają jakość strony, umieszczając na niej płatną reklamę;
  • SEO (search engine optimization) – pozycjonowanie strony polega na optymalizacji witryny WWW pod kątem słów kluczowych, najczęściej używanych w wyszukiwarkach internetowych. W przypadku SEO przedsiębiorca nie płaci właścicielowi wyszukiwarki lecz firmie zewnętrznej, specjalizującej się w pozycjonowaniu.

Tekstowa reklama na stronach najpopularniejszych przeglądarek (Google, Yahoo) jest realizowana dzięki płatnym odnośnikom – linkom sponsorowanym. Treści sponsorowane są wyróżniane na czołowych miejscach wraz z krótkim opisem strony po wpisaniu danego słowa kluczowego. Najczęściej używaną metodą płatności przy tej formie działania jest PPC – pay per click – opłata pobierana za każde pojedyncze kliknięcie w link sponsorowany. Przy obecnej kluczowej roli wyszukiwarek jest to jedna z najbardziej skutecznych form reklamy w Internecie.

Ostatnim analizowanym narzędziem marketingu internetowego są blogi oraz fora internetowe. Blog jest rodzajem strony internetowej w postaci publicznie dostępnego dziennika, dzięki któremu autorzy mogą regularnie zamieszczać wpisy oraz informacje. W obecnych czasach bloga może prowadzić każdy, często robią to nawet osoby publiczne, politycy, dziennikarze, celebryci, a także przedsiębiorstwa. Taki elektroniczny dziennik sam w sobie może dostarczać potencjalnym klientom wiedzę o ofercie produktowej, lecz popularną praktyką stało się polecanie danych produktów/usług właśnie przez znanych bloggerów, co dodatkowo przyczynia się do zwiększenia wiarygodności i atrakcyjności przekazu.

Fora internetowe są platformą dyskusyjną, dzięki której użytkownicy zainteresowani daną dziedziną wyrażają swoje opinie oraz tworzą własne tematy. Obecnie większość rozpoznawalnych przedsiębiorstw posiada swoje forum dyskusyjne, które pozwala nie tylko zapoznać klientów ze swoją ofertą, ale również poprzez sprawną administrację zdobyć ich zaufanie i poznać zwyczaje, które wśród nich panują

Marketing w mediach społecznościowych

Powstanie Internetu i wprowadzenie wielu nowych technologii zapoczątkowało rewolucję w komunikacji społeczeństwa na świecie. Doskonałym przykładem efektu tejże właśnie rewolucji są internetowe media społecznościowe. Żeby zdefiniować pojęcie social media, należy podzielić je na dwa człony – media oraz społeczność. Media kojarzone są przede wszystkim z tradycyjnymi kanałami przekazu – takimi, jak: telewizja, radio czy prasa, jednak w tym wypadku odnosi się ono głównie do sposobu dostarczania tych informacji. Media od zawsze budowały społeczności, gromadziły zwolenników jednych programów telewizyjnych czy konkretnej gazety, jednak tym co odróżnia media społecznościowe od tradycyjnych jest dwukierunkowy przepływ informacji/przekazu. W telewizji komunikat jest przesyłany wyłącznie w jedną stronę, Internet zaś umożliwia prowadzenie dialogu pomiędzy odbiorcą a nadawcą, co stwarza zupełnie nowe możliwości marketingowe. Podsumowując, media społecznościowe są to wszystkie formy komunikacji online, które umożliwiają wymianę opinii opartą o dialog. Najczęściej uwzględniane cechy social media wyróżniane w literaturze to:

  • szybka komunikacja i przepływ informacji;
  • komunikacja dwukierunkowa – dialog pomiędzy nadawcą a odbiorcą;
  • informacje są trwałe;
  • współtwórcy informacji są silnie zaangażowani;
  • nie ma możliwości kontrolowania publikowanych informacji;
  • informacje mogą być  kreowane przez wszystkich użytkowników Internetu.

Obecnie najbardziej popularną społecznościową witryną internetową w Polsce jest Facebook, zarówno pod względem liczby internautów jak i przedsiębiorstw. Zarejestrowanych jest już ponad 16 milonów użytkowników z Polski, zaś ponad 87% polskich firm obecnych na Facebook’u deklaruje, że platforma ta pozwala im pozyskiwać nowych klientów. Marki znajdujące się na szczycie listy najpopularniejszych należą do dużych przedsiębiorstw (np. Allegro) i operatorów sieci komórkowych takich jak Plus, Orange, w których to liczba osób śledzących stronę wynosi ponad 1 mln.

Działania dzisiejszego marketingu internetowego zawsze uwzględniają w sobie media społecznościowe. Do wygenerowania dużego ruchu na stronie sieciowej przedsiębiorstwa potrzebna jest obecność w najpopularniejszych social media, do których należą m.in.:

  • Facebook,
  • YouTube,
  • Twitter,
  • Instagram,
  • Pinterest,
  • LinkedIn.

Badania wykazują, że 46% codziennych wyszukiwań związane jest z produktami i usługami, zaś aż 78% ze wszystkich użytkowników Internetu szuka w sieci informacji o produktach. Jedynie połącznie tradycyjnych metod marketingu z marketingiem internetowym i obecnością w mediach społecznościowych zapewnia sukces. Wykorzystanie poszczególnych rodzajów social media w działaniach marketingowych zostało przedstawione w tabeli 2.

Tabela 2. Wykorzystanie mediów społecznościowych w marketingu
Źródło: Opracowanie własne

Jak wynika z tabeli 2., media społecznościowe mają wiele różnych form i zastosowań w marketingu B2C i B2B, a także umożliwiają bardzo łatwy dostęp do narzędzi, pozwalających mierzyć efektywność danej kampanii. Facebook i Twitter pokazują szczegółowe informacje dotyczące liczby odwiedzin na stronie, położenia geograficznego użytkowników, czy także liczby „polubień” i zainteresowania publikowanymi treściami. Poprzez tworzenie różnego rodzaju konkursów czy aplikacji znacznie łatwiej jest wprowadzić nowy produkt na rynek, czy odnowić zainteresowanie produktem w schyłkowej fazie cyklu życia. Możliwości marketingowe oferowane przez media społecznościowe zwiększają się z każdą nową aktualizacją, a potencjał w nich zawarty nie został jeszcze w pełni wykorzystany.

Wydatki przedsiębiorstw na reklamę online

Pandemia COVID-19 przyspieszyła procesy przejścia przedsiębiorstw na rozwiązania cyfrowe. Rok do roku można zaobserwować wzrosty nakładów finansowych na wszystkie kanały marketingu internetowego. Rysunek 4. obrazuje łączne porównanie wydatków na reklamę w sieci w początkowych kwartałach roku 2020 i 2021.

Rysunek 4. Łączne wydatki przedsiębiorstw na reklamę online (w mln PLN)
Źródło: Raport IAB Polska/PwC AdEx 2021Q1.

Dynamika wzrostu wydatków na poziomie +16,7% jest ogromną wartością przedstawiającą trendy panujące obecnie na rynku – zwiększona cyfryzację przedsiębiorstw. Procentowy udział wydatków w rozróżnieniu na poszczególne branże przedstawia rysunek 5.

Rysunek 5. Wydatki na reklamę online wg. branż – Q1 2021 (w %)
Źródło: Raport IAB Polska/PwC AdEx 2021Q1.

Największy udział w wydatkach na reklamę online odnotowuje handel. Biorąc pod uwagę ilość przedsiębiorstw działających w kanale e-commerce i stopniowe przechodzenie do niego gigantów sprzedaży konwencjonalnej, wydaje się to być naturalnym kierunkiem rozwoju dla tej branży. Najmniejszy udział należy do sektora edukacyjnego, nieruchomości oraz chemii gospodarczej, co może być spowodowane specyfiką branży, gdzie nadal bazuje się na tradycyjnych przekazach.

Podsumowanie

Przekazy komunikowane za pomocą marketingu internetowego dla wielu ludzi stają się podstawowym źródłem informacji o produktach i usługach. Narzędzia, które oferuje ta forma promocji pozwalają przedsiębiorstwom przyspieszać i automatyzować procesy, rozszerzać analitykę oraz dostarczać spersonalizowane reklamy na niespotykaną dotąd skalę. Nic więc dziwnego, że z każdym rokiem przedsiębiorstwa zwiększają swoje budżety na marketing internetowy, a całościowy udział wydatków na ten kanał sprawia, że nie można go pomijać niezależnie od wielkości firmy.

Bibliografia:

  1. P. Kotler, H. Kartajaya, I. Setiawan, Marketing 5.0 – Technologie Next Tech, MT Biznes, Warszawa 2021
  2. P. Kotler, K. L. Keller, Marketing, Rebis, Poznań 2019
  3. B.Rakić, M.Rakić, Integrated Marketing communications paradigm in digital environment: the five pillars of integration, Scientific review paper, Vol. 11, No I, 2014.
  4. E. Frąckiewicz, Marketing internetowy, PWN, Warszawa 2006, s.14-19.
  5. J. Bakonyi, A. Brzezińska, Rynek marketingowych badań internetowych, Zeszyt 2/2007; Zarządzanie, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas.
  6. Marketing and the 7Ps Report, The Chartered Institute of Marketing, Berkshire 2009.
  7. A.Sznajder, Promocja w Internecie, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2001,s. 150-153
  8. A.Talpau, The Marketing Mix In the online environment, Bulletin of the Transilvania University of Brasov vol. 7(56) No.2-2014
  9. Viral Marketing Report, MindComet 2008.
  10. B.Małecki, Marketing i reklama w Internecie, PARP 2008.
  11. Viral Marketing Report, MindComet 2008.
  12. A.Talpau, The Marketing Mix In the online environment, Bulletin of the Transilvania University of Brasov, Vol. 7(56), No.2-2014.
  13. S. Trzcieliński, T. Frontczak, Marketing internetowy w wyszukiwarkach, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, 37/2003.
  14. M. Brzozowska-Woś, Drogi dochodzenia do społeczeństwa informacyjnego. Stan obecny, perspektywy rozwoju i ograniczenia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego,651, Szczecin 2011.
  15. M. Brzozowska-Woś, Media społecznościowe a wizerunek marki, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 651, Szczecin 2011.
  16. A.Abbot, Incorporating New Areas of Business into Business Language Studies: Social Media Marketing, Global Business Languages, Volume 19/2014.
  17. K. Goodrich, M. de Mooij, How ‘social’ are social media? A cross-cultural comparison of online and offline purchase decision influences, “Journal of Marketing Communications”,  Vol. 20/2014.
  18. M. Smaga, T. Bonek, Jak promować się w mediach społecznościowych? Wydawnictwo Interaktywnie.com , Warszawa 2014

O autorze:

mgr Paweł Szczepaniec

praktyk biznesu. Jego głównym obszarem zainteresowań są nowoczesne strategie marketingowe w zakresie marketingu B2B. Posiada doświadczenie w zarządzaniu marketingowym, kreowaniu strategii marketingowej spółki, budowaniu strategii marki (wprowadzaniu nowej marki na rynek), a także w zarządzaniu projektami z pogranicza IT i marketingu (oprogramowanie i aplikacje internetowe) w metodykach zwinnych (Agile, SCRUM). Doświadczenie zawodowe zdobywał w działach marketingu pomorskich spółek kapitałowych. Pomysłodawca i współzałożyciel agencji interaktywnej Out Loud – The Creative Company.